Soykırımdan kaçıp Türkiye’ye sığınan Yahudilere ayna tutan zengin kitap: Türk Basınında Yahudi Mülteciler

MERVE SETENAY KAYACANNisan 13, 2023

0 10 1 dakika okuma süresi

ensonhaber.com

Yahudi mülteci gemileri denilince akla ilk olarak 24 Şubat 1942’de 769 yolcusuyla Karadeniz’de batan Struma gelse de çıkardıkları seferler öncesinde ve sonrasında irili ufaklı onlarca gemi kullanıldı. Holokost’tan kaçan Avrupalı Yahudileri Karadeniz üzerinden yasadışı mülteci olarak Filistin’e götürmek için yola çıktı. Türk karasularında seyreder ve bazen Türk limanlarına sığınmak zorunda kalır.

Limanlara yanaşan her gemi, 1930’lardan itibaren yükselişe geçen antisemitizmin Türk basınında kendine yer bulmasına vesile oluyor. Türk limanlarını bir an önce terk etmek zorunda kalan veya Karadeniz’e geri itilen bu gemilerden biri olan Salvador ve Mefkûre, tıpkı Struma gibi yüzlerce Yahudi’ye mezar olacak.

1940’lı yıllarda Türkiye’nin Yahudi mülteci krizine bakışı, dönemin Başbakanı Refik Saydam’ın mecliste söylediği;

“İstenmeyen İnsanlar”

“Türkiye, kimsenin istemediği insanlara vatana hizmet edemez. Bizim gittiğimiz yol bu”cümlede somutlaştırılmıştır.

Kapsamlı çalışma

Gazeteci ve yazar Serdar Korucu, Yahudi mülteci gemileri ile ilgili dünya literatürünü ve Türkiye’de yayınlanan gazete ve dergileri tarayarak en kapsamlı Türkçe çalışmayı kaleme aldı. Bu kitap, Türkiye’ye sığınan Yahudi mültecilerin aynasıdır.

Türkiye, Osmanlı İmparatorluğu’ndan bu yana çok katmanlı bir toplumsal yapıya sahiptir. Farklı kültürlerin bir arada yaşadığı Türkiye, bu milletler için “ikinci vatan” olmuştur. Türkiye’de her zaman hoş görülen ve saygı duyulan mülteciler, sadece devletin farklı kademelerinde yer almadılar.

Aynı zamanda basında da değerli mevkilere geldiler. Yazdılar, çizdiler. Tıpkı diğer uluslar gibi. Serdar Korucu’nun bu çalışması, Türkiye’de yaşayan Yahudi Mültecilerin varlığını basında ortaya koyuyor.